Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies klikając przycisk Ustawienia. Aby dowiedzieć się więcej zachęcamy do zapoznania się z Polityką Cookies oraz Polityką Prywatności.
Ustawienia

Szanujemy Twoją prywatność. Możesz zmienić ustawienia cookies lub zaakceptować je wszystkie. W dowolnym momencie możesz dokonać zmiany swoich ustawień.

Niezbędne pliki cookies służą do prawidłowego funkcjonowania strony internetowej i umożliwiają Ci komfortowe korzystanie z oferowanych przez nas usług.

Pliki cookies odpowiadają na podejmowane przez Ciebie działania w celu m.in. dostosowania Twoich ustawień preferencji prywatności, logowania czy wypełniania formularzy. Dzięki plikom cookies strona, z której korzystasz, może działać bez zakłóceń.

 

Zapoznaj się z POLITYKĄ PRYWATNOŚCI I PLIKÓW COOKIES.

Więcej

Tego typu pliki cookies umożliwiają stronie internetowej zapamiętanie wprowadzonych przez Ciebie ustawień oraz personalizację określonych funkcjonalności czy prezentowanych treści.

Dzięki tym plikom cookies możemy zapewnić Ci większy komfort korzystania z funkcjonalności naszej strony poprzez dopasowanie jej do Twoich indywidualnych preferencji. Wyrażenie zgody na funkcjonalne i personalizacyjne pliki cookies gwarantuje dostępność większej ilości funkcji na stronie.

Więcej

Analityczne pliki cookies pomagają nam rozwijać się i dostosowywać do Twoich potrzeb.

Cookies analityczne pozwalają na uzyskanie informacji w zakresie wykorzystywania witryny internetowej, miejsca oraz częstotliwości, z jaką odwiedzane są nasze serwisy www. Dane pozwalają nam na ocenę naszych serwisów internetowych pod względem ich popularności wśród użytkowników. Zgromadzone informacje są przetwarzane w formie zanonimizowanej. Wyrażenie zgody na analityczne pliki cookies gwarantuje dostępność wszystkich funkcjonalności.

Więcej

Dzięki reklamowym plikom cookies prezentujemy Ci najciekawsze informacje i aktualności na stronach naszych partnerów.

Promocyjne pliki cookies służą do prezentowania Ci naszych komunikatów na podstawie analizy Twoich upodobań oraz Twoich zwyczajów dotyczących przeglądanej witryny internetowej. Treści promocyjne mogą pojawić się na stronach podmiotów trzecich lub firm będących naszymi partnerami oraz innych dostawców usług. Firmy te działają w charakterze pośredników prezentujących nasze treści w postaci wiadomości, ofert, komunikatów mediów społecznościowych.

Więcej

Historia chederu

Ocena 0/5

Na prośbę pani dyrektor Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Nasielsku, w strukturach której znajduje się Nasielski Dom Edukacji i Historii, realizującej wraz z panią Olgą Ickiewicz, lokalną aktywistką Sieci Forum Dialogu program konkursowy Forum Dialogu, w ramach którego znalazł się projekt „Pamięć to człowiek i miejsce”, przekazuję skrótową wersję opracowania jednego z miejsc uwzględnionego w tym programie. Jest to budynek szkoły żydowskiej oraz jego historii w okresie powojennym. Pełną wersję opisu tego obiektu, można będzie odnaleźć wkrótce pod kodem QR umieszczonym na tablicy budynku liceum. W zamierzeniu autorów programu przewidziana jest również wersja językowa angielska opisu wszystkich trzech obiektów.
Historia budynku i szkoły żydowskiej – chederu, jest ściśle związana z nazwiskiem Davida Leib Szmerlaka (nazwisko to spotykamy również zapisane w formie Schmerlak). Pochodził on z Nasielska. W sierpniu roku 1902 wyemigrował do USA. W Ameryce stał się znany jako Simon. Tu ożenił się. Nie podobało mu się jednak w USA, ponieważ nie można było tam prowadzić aktywnego życia religijnego. W związku z powyższym, wraz żoną Amerykanką w 1920 roku powrócił do Polski. Został bardzo życzliwie przyjęty w Nasielsku jako „bogaty Amerykanin”. W bliskości synagogi nabył plac i założył około 1922 roku szkołę – cheder. Zbiegło się to z wprowadzeniem w Polsce obowiązku szkolnego. Małżonkowie Szmerlak zamieszkali na najwyższym piętrze budynku (na tzw. „kukawce”) w dwóch mieszkaniach.
Według danych zamieszczonych w raporcie o szkołach żydowskich w Polsce z 1935 r., w nasielskim chederze „Jesodej ha-Tora” be-Naszelsk (Cheder „Podstawy Tory” w Nasielsku), taką nazwę szkoły odczytujemy z podpisu na zdjęciu wykonanym w piątek 17 grudnia 1937 r., pochodzącym z pracowni fotograficznej RETUSZ Fiszla (Felixa) Perelmutera, uczyło się 150 uczniów. W latach 1935-1939 budynek chederu został odnowiony. Koszt remontu wyniósł 67 087 zł.
Z okresu przedwojennego pochodzą dwa zdjęcia związane z nasielskim chederem. Są one własnością rodzin żydowskich, które przeżyły Holokaust. Przedstawiają uczniów chederu oraz nauczycieli. Jedno wykonane zostało na tle budynku szkoły i przedstawia wszystkich uczniów, drugie wykonane zostało tuż przy szkole i znajduje się na nim grupa chłopców jednej ze starszych klas wraz z nauczycielem. Niektóre postacie na zdjęciach zostały rozpoznane przez potomków Żydów.
Po wybuchu wojny we wrześniu 1939 roku obiekt szkoły został przejęty przez okupanta. W latach 1941 – 1943 w budynku chederu mieścił się niemiecki przymusowy obóz pracy wychowawczej przeznaczony dla Polaków i kilku Żydów polskich. Wg. dokumentów znajdujących się obecnie w IPN przez obóz przeszło ok. 3500 osób. Warunki bytowe więźniów były ciężkie. W roku 1943 więźniów wywieziono do obozu koncentracyjnego w Stutthofie.
Tuż po zakończeniu wojny, przy dużym zaangażowaniu Nasielszczan, w tym Jadwigi Rostkowskiej, córki przedwojennego burmistrza Nasielska – Feliksa Rostkowskiego, budynek przeznaczony został, za zgodą i częściowym wsparciem finansowym Zarządu Miejskiego w Nasielsku, na szkołę gimnazjalna. Tak stanowiła umowa z dnia 31 sierpnia 1946 roku. Pierwotnie uruchomiono w budynku samorządowe gimnazjum, przekształcone w roku 1949 w Samorządową Szkołę Ogólnokształcącą Stopnia Licealnego. Pierwszych 17 absolwentów, zdało egzamin gimnazjalny w czerwcu 1948 roku, natomiast w 1951 roku ukończenie szkoły połączono z przeprowadzeniem egzaminu maturalnego oraz przeprowadzeniem kursu pedagogicznego.
W roku 1948 o budynek szkolny upomnieli się dawni właściciele. Jednak z przeglądu dokumentów procesu oraz dalszego przebiegu wydarzeń nie wynika aby otrzymali oni zwrot ich własności.
Liceum Ogólnokształcące działało w wyremontowanym budynku do 1961, następnie zostało przeniesione do budynku ówczesnej Szkoły Podstawowej Nr 1, aby powrócić ponownie do swojej siedziby w roku 1974, gdzie funkcjonuje do dziś. Od początku lat 70-tych zaczęto prowadzić rozbudowę obiektu. W pierwszym etapie pobudowano małą salę gimnastyczną, a w latach następnych dobudowano 6 sal lekcyjnych podwajając liczbę klas do 12. Natomiast w latach 1961 – 1974 w budynku dawnego chederu, na czas nieobecności liceum, mieściła się w nim nasielska Szkoła Podstawowa Nr 2.
Opracował Zdzisław Suwiński

Galeria zdjęć

Historia chederu 5 Historia chederu 4 Historia chederu 3 Historia chederu 2 Historia chederu 1
powrót do kategorii
Poprzedni Następny

Dodaj komentarz

Spodobała Ci się informacja? Zostaw nam swoją opinię
- to dla Ciebie staramy się być najlepsi, a Twoje zdanie bardzo nam w tym pomoże!
Twoja ocena
Ocena (0/5)

Pozostałe
aktualności

DO GÓRY
Włącz powiadomienia WebPush
Dziękujemy, teraz zawsze będziesz na bieżąco!
Przeglądasz tę stronę w trybie offline.
Przeglądasz tę stronę w trybie online.